Điều trị đau thần kinh sau zona hiện nay vẫn còn khó khăn đối với các thuốc giảm đau chống viêm thông thường. Vì vậy, các thuốc chống trầm cảm 3 vòng và thuốc chống động kinh đã được sử dụng nhiều trong điều trị đau thần kinh sau zona và đạt hiệu quả tốt, cải Đau lưng; Đau cổ; Điều trị. Giảm đau (Pain Management) Phẫu thuật. Bơm xi măng sinh học cột sống; Phòng bệnh. Khoa học cho cột sống; Những lưu ý trong sinh hoạt; CÁC BÀI TẬP. Bài tập lưng; Tập phục hồi chức năng sau mổ cột sống thắt lưng; Trường hợp bệnh; Video Tuy nhiên, đối với khoảng 1/3 người lớn, vi rút sẽ hoạt động trở lại và gây ra bệnh zona. [1] [2] Điều trị sớm có thể giúp rút ngắn thời gian nhiễm bệnh zona và giảm nguy cơ biến chứng. Biến chứng phổ biến nhất là đau dây thần kinh sau zona, gây đau do bệnh zona trong Mục đích điều trị bệnh zona tập trung vào việc giải quyết thật tốt cơn đau bao gồm: Liệu pháp kháng virut đường uống. Thuốc dùng cho những bệnh nhân zona là người lớn có chức năng miễn dịch và chức năng thận bình thường là acyclovir, valacyclovir hoặc famciclovir trong 7 - 10 ngày. Điều trị đau thần kinh sau zona là mối quan tâm của nhiều bệnh nhân khi mắc phải triệu chứng này. Nhóm thuốc chống trầm cảm ba vòng: nortryptylin hoặc desipramin 10 - 25mg uống lúc đi ngủ. Tuy nhiên, nhóm thuốc này khi sử dụng có thẻ gây ra một số tác dụng phụ ngoài mong Châm cứu điều trị giảm đau thần kinh sau Zona. Đau thần kinh sau zona là những di chứng tổn thương còn lại trên dây thần kinh do virus gây lên, biểu hiện bằng đau tự phát liên tục, hoặc âm ỉ như phải bỏng có thể kèm theo rát buốt thành cơn dọc theo dây thần kinh vùng tổn ODBEo. ĐTĐ – Đau dây thần kinh hậu zona là một biến chứng của bệnh zona, do virut thủy đậu herpes zoster gây ra. Hầu hết các trường hợp bệnh zona khỏi trong vòng một vài tuần nhưng nếu đau kéo dài sau khi khỏi các tổn thương ban và bọng nước được gọi là đau thần kinh hậu zona. Các yếu tố nguy cơ Một số yếu tố có thể dễ dẫn đến đau dây thần kinh hậu zona bao gồm cao tuổi thường trên 50 tuổi. Giới nữ hay bị hơn nam; Có biểu hiện đau nhiều trong giai đoạn có tổn thương ban và bọng nước; Ban và bọng nước nặng và lan rộng; Có các biểu hiện tiền triệu đau và dị cảm đau vùng dây thần kinh bị ảnh hưởng trước khi xuất hiện ban và bọng nước; Cơ thể suy giảm miễn dịch như đang dùng thuốc ức chế miễn dịch, thuốc corticoid, thuốc chống thải ghép ở những người ghép tạng, nhiễm HIV…; Một số yếu tố về mặt tâm lý xã hội cũng có thể thúc đẩy xuất hiện đau dây thần kinh hậu zona; Vị trí tổn thương Nguy cơ là thấp nếu zona ở vùng cằm, cổ và thắt lưng. Nguy cơ trung bình ở vùng ngực. Nguy cơ cao nhất ở vùng chi phối của dây thần kinh sinh ba dây thần kinh sọ não số V, đặc biệt là nhánh mắt vùng mặt và đám rối thần kinh cánh tay. Tổn thương da trong bệnh zona do virut varicella – zoster. Biểu hiện bệnh Các biểu hiện của đau dây thần kinh hậu zona thường giới hạn ở những vùng da đầu tiên xảy ra bệnh zona và thường chỉ một bên cơ thể. Có thể bao gồm Đau. Đau vẫn tiếp tục dai dẳng vài tháng hoặc thậm chí hàng năm sau mặc dù tổn thương ban đầu đã giảm hoặc hết. Cảm giác đau nóng rát, giần giật, đau nhói trong sâu. Nhạy cảm đau. Cảm giác đau xuất hiện khi có các kích thích mà bình thường không gây đau hoặc khó chịu như tiếp xúc nhẹ, kể cả tiếp xúc với quần áo, hơi nóng hoặc hơi lạnh. Ngứa và tê. Ít gặp hơn. Hiếm gặp hơn có thể có biểu hiện yếu hoặc liệt cơ. Các biểu hiện có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, ăn uống và thậm chí gây trầm cảm và cách biệt xã hội. Nguyên nhân do đâu? Trong thời gian bị nhiễm trùng ban đầu của bệnh thủy đậu, một số virut ở tế bào thần kinh của cơ thể trong trạng thái không hoạt động. Nhiều năm sau, virut có thể bị tái kích hoạt gây ra bệnh zona. Vì cơ thể đã có miễn dịch chống lại virut nên ban và bọng nước chỉ xuất hiện ở vùng da bị chi phối bởi dây thần kinh có virut tái hoạt động. Đau dây thần kinh hậu zona xảy ra nếu các sợi thần kinh bị tổn thương trong đợt bùng phát của bệnh zona. Sợi thần kinh bị tổn thương không thể gửi tin nhắn từ da đến não bộ theo cách thông thường mà thay vào đó, các thông điệp trở nên rối loạn gây đau dai dẳng hàng tháng, thậm chí cả năm. Điều trị thế nào? Thăm khám vùng bị zona có sẹo, giảm cảm giác hoặc quá mẫn, thậm chí dị cảm. Trong hầu hết trường hợp, đau dây thần kinh hậu zona có thể được chẩn đoán dựa vào lâm sàng mà không cần làm xét nghiệm. Bác sĩ cần giải thích cho người bệnh hiểu được bản chất của bệnh, bao gồm cả tính chất dai dẳng của triệu chứng và mục tiêu của điều trị; Khuyên người bệnh mặc quần áo rộng rãi, chất liệu cotton sẽ giảm được kích thích lên vùng da nhạy cảm. Hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. Trong nhiều trường hợp, có thể cần phải kết hợp các phương pháp điều trị để giảm đau. Thường kết hợp các thuốc giảm đau tại chỗ miếng dán có chứa thuốc giảm đau hoặc bôi thuốc giảm đau và thuốc giảm đau toàn thân, thuốc chống trầm cảm ba vòng, thuốc chống co giật, thuốc giảm đau dạng thuốc phiện… Tuy nhiên, đau hoặc khó chịu đáp ứng kém với các thuốc giảm đau thông thường. Những trường hợp nặng hơn có thể cần dùng phương pháp thủy châm bằng các thuốc tăng cường dinh dưỡng, bổ thần kinh; phương pháp kích thích điện thần kinh qua da; tiêm thuốc phong bế dây thần kinh… Vắc-xin có thể giúp ngăn ngừa bệnh zona và đau dây thần kinh hậu zona ở người trưởng thành. Bệnh zona thường đau trước khi phát ban. Nguy cơ phát triển đau dây thần kinh hậu zona giảm một nửa nếu bắt đầu dùng thuốc kháng virut trong vòng 72 giờ từ khi xuất hiện phát ban bệnh zona. au dây thần kinh hậu zona ảnh hưởng đến các dây thần kinh và da. au có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và ăn uống. Nguy cơ đau dây thần kinh hậu zona tăng theo tuổi tác, chủ yếu gặp ở những người trên 60 tuổi chiếm khoảng 1/3 số người bị bệnh. Vùng da bị đau cũng khác nhau, nhưng zona ở phần trên của cơ thể, đặc biệt là vùng mặt có nguy cơ đau dây thần kinh hậu zona cao hơn rõ rệt các vùng khác. Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu mà chỉ là điều trị triệu chứng. Với hầu hết các trường hợp, đau có thể giảm dần theo thời gian. Biểu hiện đau thường giới hạn ở vùng da bị bệnh lúc đầu, chủ yếu là vùng chi phối của trục thần kinh và chỉ ở một bên của cơ thể. Nguồn Lượt xem xếp hạng 5 sao xếp hạng 5 sao xếp hạng 5 sao – xếp hạng 5 sao ý Việc đáp ứng với các liệu trình điều trị, máy, thiết bị trợ giúp là khác nhau tùy thuộc cơ địa mỗi người ! Những thông tin y học trên website chỉ mang tính tham khảo, bạn không được tự ý áp dụng nếu chưa được sự chỉ dẫn của thầy thuốc !Biên tập BS Mai Trung Dũng Bác sĩ chuyên khoa cấp II Đại học y Hà hội - 2015 Trưởng Khoa Phục hồi chức năng Bệnh viện Quân y 354 Uỷ viên BCHTW Hội Phục hồi chức năng Việt NamCó thể bạn quan tâm Những biểu hiện của đau sau zona thần kinh. Hội chứng đau dây thần kinh hậu zona là một biểu hiện của tổn thương dây thần kinh trên da trầm trọng do virus bệnh zona gây nên. Và nó thường tạo ra những đau đớn trên da bệnh nhân như Cơn đau dữ dội kéo dài hơn 1 đến 3 tháng ở vùng nơi xảy ra bệnh zona, ngay cả khi phát ban đã kết thúc. Cảm giác bỏng rát, ngứa trên da với cả những tác động nhỏ nhất. Da trở nên nhạy cảm với nhiệt độ. Một số trường hợp có thể kèm với sốt, mệt mỏi, đau đầu do tình trạng đau gây ra. Những cơn đau này ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống người bệnh khi mà chúng liên tục xuất hiện nếu có tiếp xúc bề mặt da, nhất là quần áo. Do đó nhiều người bệnh khi mắc cơn đau sau zona đều rơi vào tình trạng căng thẳng, lo lắng khi mà cơn đau không dứt. Các yếu tố khiến cơn đau sau zona thần kinh trầm trọng hơn Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Neurology cho biết khi xem xét dữ liệu từ 965 người bị bệnh zona. Các nhà nghiên cứu đã xác định được 5 yếu tố nguy cơ khiến đau sau zona thần kinh phát triển Những người lớn tuổi, hầu hết những người bị đau sau zona có độ tuổi từ 60 trở lên. Phụ nữ. Có các triệu chứng trước khi phát ban như tê, ngứa râm ran. Đau dữ dội trong giai đoạn đầu của bệnh. Phát ban nghiêm trọng. Người có các vấn đề sức khỏe, đặc biệt liên quan đến sự suy yếu của hệ miễn dịch. Ví dụ như ung thư, HIV/AIDS. Ngoài ra, các nhà khoa học cũng khẳng định người càng có nhiều những yếu tố nguy cơ ở trên thì tỷ lệ đau sau zona thần kinh càng cao. Do vậy hãy lưu ý về những dấu hiệu trên để xác định xem khả năng bản thân có nguy cơ mắc đau sau zona thần kinh hay không. Phụ nữ là đối tượng dễ mắc đau sau zona thần kinh cao Điều trị đau sau zona thần kinh sao cho hiệu quả? Đau sau zona nếu không được điều trị sẽ khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, ảnh hưởng đến tinh thần và thể chất của người bệnh. Vì vậy, cần thực hiện các phương pháp điều trị càng sớm càng tốt. Hiện tại, không có phương pháp điều trị nào phù hợp với tất cả các trường hợp. Do đó, các bác sĩ sẽ căn cứ vào các triệu chứng, mức độ bệnh để có được cách điều trị cho từng người bệnh. Nhưng nhìn chung, sẽ áp dụng các phương pháp sau đây. Điều trị bằng thuốc giảm triệu chứng Với phương pháp này, người bệnh có thể được chỉ định, hướng dẫn một số loại thuốc điều trị như sau Thuốc chống trầm cảm Nhiều nghiên cứu lâm sàng đã khẳng định những hiệu quả tích cực trong việc giảm đau sau zona thần kinh của nortriptyline và amitriptyline - những thành phần trong thuốc chống trầm cảm 3 vòng. Tuy nhiên chúng cũng tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Do đó bệnh nhân có thể lựa chọn thuốc chống trầm cảm ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin và norepinephrine để điều trị. Và lưu ý nên sử dụng vào buổi tối để tránh bị buồn ngủ ban ngày. Thuốc giảm đau sau zona thần kinh có tác dụng mạnh Với trường hợp cần giảm đau mạnh, bác sĩ có thể hướng dẫn người bệnh sử dụng các loại thuốc bôi, miếng dán để giúp giảm đau. Những sản phẩm bôi trên da nhằm giảm đau thường được khuyên để sử dụng do ít tác dụng phụ vì hạn chế hấp thu toàn thân hơn thuốc giảm đau đường uống. Các chuyên gia khuyến nghị sử dụng các chế phẩm như Miếng dán giảm đau zona - Lidocain 5% Tác dụng giảm hoạt động cảm thụ của các sợi thần kinh tại da và bảo vệ làn da khỏi kích ứng từ quần áo. Bệnh nhân có thể dán tối đa 3 miếng và hiệu quả kéo dài từ 12-24 giờ. Thuốc bôi chứa 0,075% Capsaicin Giảm các cơn đau do đau sau zona thần kinh gây nên. Tuy nhiên sản phẩm sẽ gây nóng da khi mới tiếp xúc và cảm giác đó sẽ giảm dần khi sử dụng lâu dài. Khuyến cáo nên bôi 3 lần/ ngày và điều trị liên tục ít nhất 4 tuần. Thuốc an thần Pregabalin và Gabapentin là 2 chế phẩm được ưu tiên sử dụng để giảm các cơn đau sau zona thần kinh. Chúng vừa có tác dụng cắt các cơn đau vừa ít tác dụng phụ và không cần theo dõi chức năng gan chặt chẽ. Tuy nhiên cần lưu ý về việc sử dụng các thuốc này, hạ liều từ từ ít nhất 1 tuần trước khi dừng thuốc nếu cơn đau đã hết. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể được sử dụng thêm các loại thuốc tiêm steroid, thuốc uống chống co giật, thuốc giảm đau opioid. >>> XEM THÊM Thuốc giảm đau Ultracet và những điều bạn cần biết trước khi dùng Sử dụng các loại kem dưỡng ẩm Các loại kem dưỡng ẩm sẽ tạo ra một lớp màng bảo vệ da, xoa dịu những tổn thương kích ứng trên da. Nhất là khi các tổn thương đau sau zona thường khiến làn da của người bệnh dễ bị kích ứng dù chỉ là tiếp xúc với quần áo. Do vậy hãy ưu tiên lựa chọn các loại kem dưỡng ẩm chứa các thành phần như vitamin B5, bơ hạt mỡ, vitamin E,...Để làn da nhanh chóng phục hồi. Tránh sử dụng các loại kem chứa nhiều hương liệu vì nó sẽ làm tăng khả năng kích ứng của da. Dưỡng ẩm để bảo vệ làn da trước cơn đau sau zona Chườm mát, ướt để giúp làm dịu làn da Ngoài việc dùng các thuốc để giảm đau thì những phương pháp sử dụng nhiệt độ cũng là cách được nhiều người ưa thích. Hãy sử dụng một miếng gạc ẩm hoặc mát để chườm vào vùng bị đau nhức. Sự mát lạnh của nhiệt độ cũng có thể làm giảm các cơn đau sau zona thần kinh. Lặp lại thao tác này thường xuyên để đạt được hiệu quả cao. Tuy nhiên hãy nhớ rằng không sử dụng nhiệt độ quá lạnh như túi đá để chườm lên. Điều đó có thể làm tăng tính nhạy cảm của làn da và cơn đau sau zona thêm nhức. Vì vậy khi áp dụng phương pháp này hãy nhớ lưu ý về nhiệt độ của dụng cụ chườm để tránh phản tác dụng. Sử dụng yến mạch dạng keo Một số nghiên cứu cho thấy chiết xuất từ yến mạch có thể làm ẩm làn da khô và xoa dịu sự nhạy cảm của làn da. Đặc biệt là yến mạch dạng keo đã loại trừ protein yến mạch giúp ngăn ngừa các phản ứng dị ứng. Ngoài ra, thành phần hoạt tính giúp giảm viêm bao gồm flavonoid và saponin trong yến mạch cũng giúp hỗ trợ các cơn đau hậu viêm. Thế nên hãy sử dụng yến mạch dạng keo trong bồn tắm mát, ngâm mình hàng ngày và lau khô. Điều này sẽ hỗ trợ rất tốt trong quá trình cắt các cơn đau nhức âm ỉ trên da. Yến mạch dạng keo giúp giảm đau sau zona thần kinh Cải thiện cơn đau bằng chế độ ăn uống khoa học Bệnh nhân bị đau sau zona thường có hệ miễn dịch suy yếu khiến khả năng phục hồi hệ thần kinh kém gây ra những cơn đau. Do vậy thay đổi chế độ ăn uống là điều cần thiết để tăng cường khả năng miễn dịch. Trong đó chế độ ăn kiêng bao gồm các loại thực phẩm có chứa vitamin A, B12, C, E và acid amin lysine được khuyến nghị như Các loại thịt đỏ thịt bò, thịt lợn,.. Gà, trứng Các loại ngũ cốc Các loại rau xanh, cây họ đậu đậu, rau bina,.. Các loại cá đánh bắt tự nhiên Tuy nhiên cũng cần tránh một số loại thực phẩm có thể gây ảnh hưởng đến quá trình phục hồi đau sau zona thần kinh như Thực phẩm và nước trái cây có lượng đường cao. Thực phẩm giàu arginine bao gồm socola, gelatin và các loại hạt. Carbohydrate tinh chế. Thực phẩm giàu chất béo bão hòa. Giảm đau sau zona thần kinh bằng thảo dược Như đã giải thích ở trên, đau sau zona thường xuất phát từ những tổn thương của dây thần kinh sau khi điều trị bệnh zona. Do đó, ngoài sử dụng những biện pháp trên, người bệnh có thể phối hợp thêm các loại thảo dược có thể hỗ trợ giảm đau hiệu quả hơn. Bạn có thể tham khảo các thảo dược có thành phần Oncolysin như Cao Sơn đậu căn, hoặc những loại thảo dược như bán biên liên, Huyền hồ sách, Tam lăng,... Đây đề là những loại thảo dược có thể hỗ trợ giảm đau trong hầu hết mọi trường hợp, đặc biệt là đau do tổn thương hoặc chèn ép dây thần kinh như tình trạng đau sau zona. Oncolysin từ Cao sơn đậu căn giúp hỗ trợ giảm đau sau zona thần kinh hiệu quả Ngoài ra, một thảo dược đáng quan tâm khác đó là vỏ cây liễu trắng. Thảo dược này được nghiên cứu có chứa salicin giúp giảm đau và chống viêm, do vào cơ thể chuyển thành acid salicylic. Hơn nữa, một số nghiên cứu khác cũng chỉ ra 2 thành phần flavonoid và polyphenol trong vỏ cây liễu góp phần hiệp đồng thêm tác dụng giảm đau, kháng viêm. Vì vậy, dược liệu này giảm đau rộng hơn aspirin và hầu như không có tác dụng phụ trên đường tiêu hóa, quá trình đông máu. Tạm kết Để phòng ngừa đau sau zona thì người bệnh nên thực hiện việc tiêm phòng Vaccine Zoster Shingrix càng sớm càng tốt. Đặc biệt là người lớn trên 50 tuổi.. Tuy nhiên việc mắc bệnh vẫn có thể xảy ra, do đó khi bị zona thần kinh hãy tuân thủ theo hướng dẫn điều trị từ bác sĩ. Trên đây là những thông tin chia sẻ mang tính chất tham khảo liên quan đến tình trạng đau sau zona. Nếu bạn cần biết thêm thông tin chi tiết, cụ thể hơn, vui lòng liên hệ đến hotline 024. 38461530 - 028. 62647169 để được hỗ trợ. Link tham khảo Dược sĩ Thanh Hương ĐTĐ – Phòng ngừa hiệu quả nhất chứng đau thần kinh sau zona – giời leo – là điều trị sớm và đúng giai đoạn cấp của zona bằng đa trị liệu trong vòng 72 giờ từ khi nổi mụn rộp hay có triệu chứng đau nhằm giới hạn tổn thương và giảm đau. Zona là một bệnh ngoài da thường gặp, không gây thành dịch và được biết đến từ rất lâu ở nước ta, dân gian thường gọi là giời leo. Đây là một thể bệnh đơn dây thần kinh cấp tính có triệu chứng đau kèm theo hiện tượng phát ban do nhiễm herpesvirus. Tuy nhiên nếu bệnh gặp ở người già hoặc người thể trạng suy nhược, việc điều trị không tốt sẽ để lại chứng đau thần kinh sau zona là một hội chứng đau mãn tính đau âm ỉ dai dẳng, có lúc nhói lên làm người bệnh hoang mang mất ăn mất ngủ, thường kháng trị và có thể kéo dài nhiều năm gây tổn thương khá lớn về cả thể chất lẫn tinh thần bệnh nhân. Châm tê hoa đà giáp tích trong điều trị đau sau zona -Ảnh Đau sau zona xảy ra với khoảng 9-34% bệnh nhân sau khi ban của zona đã lành. Đau sau zona thường kéo dài từ vài tháng đến vài năm, thậm chí đến lúc chết. Bệnh nhân càng lớn tuổi, sau 60 tuổi, triệu chứng này càng rõ và dai dẳng khiến họ đi khám bệnh nhiều lần trong trạng thái ít nhiều bi quan, lo lắng trong vấn đề điều trị vì 80% các trường hợp thuốc giảm đau không đáp ứng. Tỉ lệ khởi phát lẫn thời gian tồn tại của chứng đau dây thần kinh sau zona tăng theo tuổi. Đau sau zona là những di chứng tổn thương còn lại trên dây thần kinh do virus gây nên biểu hiện đau tự phát liên tục, âm ỉ như phải bỏng kèm theo có đợt bộc phát thành cơn, đau khi sờ và vận động, đau tăng khi stress. Cảm giác tê bì như vướng mạng nhện. Đối với y học cổ truyền, đau sau zona gọi là chứng hỏa thống, biểu hiện đau kiểu bỏng rát và không cố định. Có nhiều phương pháp điều trị được ứng dụng cho chứng đau thần kinh sau zona. Phương pháp dùng thuốc như kháng viêm, thuốc an thần kinh, thuốc chống trầm cảm, thuốc tê, corticosteroids… Châm cứu là phương tiện trị liệu của đông y được nghĩ đến trước tiên trong điều trị đau, nhóm huyệt được chọn phải có tác dụng đến sừng sau tủy sống và ức chế đường dẫn truyền đau. Tại khoa nội tổng hợp Bệnh viện Y học cổ truyền dựa vào phương pháp châm tê bằng điện châm trên các huyệt hoa đà giáp tích cạnh cột sống đã được nghiên cứu trên 30 bệnh nhân bị đau sau zona từ 15 ngày đến 7 năm và nhận thấy làm giảm được chứng đau thần kinh sau zona của bệnh nhân khá tốt. Phương pháp này dựa vào cơ chế bệnh học của y học hiện đại và liệu pháp kích thích điện dây thần kinh qua da kết hợp với châm cứu nhóm huyệt hoa đà giáp tích của y học cổ truyền, là liệu pháp chống đau khá hiệu quả góp phần khống chế một chứng đau khó là đau thần kinh sau zona. Đây là một chứng đau mãn tính ảnh hưởng ít nhiều đến chất lượng cuộc sống và làm bệnh nhân rất lo lắng. Do vậy, thầy thuốc cần hết sức quan tâm thông cảm với bệnh nhân, trấn an và giải thích rõ ràng rằng đây chỉ là chứng đau rát dưới da, không ảnh hưởng cơ quan nội tạng để bệnh nhân an tâm, không quá lo âu bi quan, ám ảnh vì chứng đau càng làm tăng thêm cảm giác đau. BS. Nguyễn Công Minh – BV Y học cổ truyền Theo Lượt xem xếp hạng 5 sao xếp hạng 5 sao xếp hạng 5 sao – xếp hạng 5 sao ý Việc đáp ứng với các liệu trình điều trị, máy, thiết bị trợ giúp là khác nhau tùy thuộc cơ địa mỗi người ! Những thông tin y học trên website chỉ mang tính tham khảo, bạn không được tự ý áp dụng nếu chưa được sự chỉ dẫn của thầy thuốc !BS Mai Trung Dũng Bác sĩ chuyên khoa cấp II Đại học y Hà hội - 2015 Trưởng Khoa Phục hồi chức năng Bệnh viện Quân y 354 Uỷ viên BCHTW Hội Phục hồi chức năng Việt NamCó thể bạn quan tâm Thuốc giảm đau dây thần kinh sau zona có tác dụng tại chỗ Lidocaine 5% miếng dán, có thể dán tối đa 3 miếng, hiệu quả trong 12 đến 24h. Capsaicin 0,075% kem bôi, bôi ít nhất 3 lần/1 ngày. Hoạt chất được chiết xuất từ hạt ớt nên gây tác dụng phụ bỏng rát trên da, tác dụng phụ sẽ giảm dần nếu bạn bôi liên tục. Thuốc chống trầm cảm Thuốc chống trầm cảm 3 vòng là thuốc được lựa chọn đầu tiên khi điều trị đau dây thần kinh sau zona. Hai loại thuốc tốt nhất là nortriptyline, amitriplyline. Trong trường hợp bệnh nhân gặp nhiều tác dụng phụ thì có thể dùng thuốc chống trầm cảm ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin và norephinephrine như duloxetine hoặc venlafaxine. Bệnh nhân nên uống thuốc vào buổi tối để ngủ ngon hơn và không bị buồn ngủ trong ngày. Thuốc an thần Các thuốc an thần thế hệ mới như pregabalin và gabapentin có ít tác dụng phụ hơn và không cần theo dõi chức năng gan chặt chẽ như các thuốc thế hệ cũ carbamazepine và valproic acid. Pregabalin và gabapentin đã được chứng minh có tác dụng loại bỏ cơn đau dây thần kinh sau zona. Khi cơn đau đã hết, bệnh nhân cần giảm dần liều thuốc từ từ trong ít nhất 1 tuần trước khi ngừng hẳn. Các thuốc an thần có cách tác động lên cơ thể khác nhau nên nếu một thuốc không hiệu quả thì có thể đổi thuốc khác cùng họ. Thuốc giảm đau thần kinh sau zona mạnh opioid Thuốc này có tác dụng giảm đau rất tốt nhưng nếu dùng kéo dài sẽ gây nghiện, rối loạn tâm thần. Vì vậy, bác sĩ chỉ kê cho những bệnh nhân cao tuổi bị đau sau zona nghiêm trọng và có các bệnh liên quan đến tim mạch, gan, thận. Opioid có tác dụng phụ là táo bón nên thường dùng kèm với thuốc chống táo bón. Thực tế là sau khi điều trị zona, virus vẫn nằm trong máu và sẽ tái phát. Vì vậy, nếu gặp bệnh lần nữa cần tích cực điều trị ngay từ đầu để giảm nguy cơ đau dây thần kinh và những biến chứng khác sau này. Cách điều trị zona thần kinh, hạn chế biến chứng Các lựa chọn điều trị bao gồm thuốc kháng virus, coritcosteroids và thuốc giảm đau. Thuốc kháng virus Acyclovir, famciclovir và valacyclovir là các thuốc quan trọng nhất để điều trị zona thần kinh. Bệnh nhân cần được sử dụng thuốc càng sớm càng tốt ngay khi ban trên da vừa xuất hiện. Thuốc có hiệu quả cao nhất khi được dùng trong vòng 3 ngày từ lúc nhìn thấy ban da. Trong trường hợp bệnh nhân trên 50 tuổi có các cơn đau nghiêm trọng hoặc zona thần kinh xuất hiện ở đầu, mặt, cổ thì cần sử dụng thuốc lâu hơn dù đã quá thời gian 3 ngày như trên. Đối với bệnh nhân suy giảm miễn dịch sẽ dùng các loại thuốc kháng virus truyền tĩnh mạch. Corticosteroid Corticosteroid được sử dụng bên cạnh thuốc kháng virus có tác dụng giảm viêm trong trường hợp nặng. Corticosteroid có nhiều tác dụng phụ lên toàn cơ thể nên chỉ được dùng cho bệnh nhân đang có triệu chứng trầm trọng và không có chống chỉ định với corticosteroid. Thuốc giảm đau Các thuốc gồm paracetamol, aspirin và các thuốc kháng viêm không chứa steroid NSAIDs được sử dụng cùng với các thuốc trên nhằm giảm các cơn đau cấp tính của bệnh nhân zona. Ngoài ra, bác sĩ có thể kê một số kháng sinh, chẳng hạn như amoxicilin trong trường hợp bệnh nhân có bội nhiễm vi khuẩn và vitamin 3B để phòng ngừa đau dây thần kinh sau zona. Bệnh zona rất dễ nhận biết thông qua các triệu chứng mẩn li ti, mụn nước hay mụn lở loét bên ngoài. Dù ít khi gây biến chứng đau dây thần kinh nhưng điều trị biến chứng cần nhiều thời gian và gây đau đớn, tốn kém. Vì vậy, khi thấy dấu hiệu đầu tiên của bệnh nên gặp thầy thuốc để được kê đơn phù hợp, tránh tự dùng thuốc tại nhà. Bệnh do sự tái hoạt của virút Varicella zoster, tiềm ẩn ở rễ thần kinh cảm giác cạnh cột sống, bệnh hay gặp ở những người già, những người suy giảm miễn dịch, đặc biệt ở người nhiễm HIV. Biên tập viên Trần Tiến Phong Đánh giá Trần Trà My, Trần Phương Phương Nhận định chung Bệnh zona hay herpes zoster là bệnh nhiễm trùng da với biểu hiện là các ban đỏ, mụn nước, bọng nước tập trung thành đám, thành chùm dọc theo đường phân bố của thần kinh ngoại biên. Bệnh do sự tái hoạt của virút Varicella zoster VZV tiềm ẩn ở rễ thần kinh cảm giác cạnh cột sống. Bệnh hay gặp ở những người già, những người suy giảm miễn dịch, đặc biệt ở người nhiễm HIV/AIDS. Căn nguyên là một virút hướng da và thần kinh có tên là Varicella zoster virus VZV, thuộc họ virút herpes, và cũng chính là virút gây bệnh thủy đậu. Ở người đã mắc bệnh thủy đậu, sau khi khỏi, một số ít virút tồn tại trong các hạch thần kinh cảm giác cạnh cột sống dưới dạng tiềm tàng, im lặng. Khi gặp điều kiện thuận lợi các yếu tố khởi động như suy giảm miễn dịch suy giảm về thần kinh và thể lực, người già yếu, dùng thuốc ức chế miễn dịch, các bệnh về máu, đái tháo đường, bệnh tạo keo đặc biệt là bệnh lupus ban đỏ, stress, điều trị tia xạ, ung thư, HIV/AIDS..., virút sẽ tái hoạt, nhân lên và lan truyền gây viêm lan toả và hoại tử thần kinh. Đồng thời virút lan truyền ngược chiều đến da, niêm mạc và gây tổn thương. Phác đồ điều trị bệnh Zona Mục tiêu điều trị Làm liền tổn thương; giảm đau; ngăn ngừa biến chứng. Phác đồ điều trị bệnh Zona Trường hợp không biến chứng và ở người có miễn dịch bình thường Tại chỗ Bôi hồ nước, dung dịch màu millian, castellani, mỡ acyclovir, mỡ kháng sinh nếu có nhiễm khuẩn. Toàn thân Uống acyclovir thuốc kháng virus có tác dụng nhanh lành vết thương, giảm số tổn thương mới và giảm đau sau zona. Thuốc nên được dùng sớm, tốt nhất trong vòng 72 giờ đầu. Liều 800mg x 5 lần/ngày trong 7-10 ngày. Hoặc, famciclovir 500mg mỗi 8 giờ 3 lần mỗi ngày x 7 ngày. Hoặc, valacyclovir 1000mg mỗi 8 giờ 3 lần mỗi ngày x 7 ngày. Ngoài ra kháng sinh chống bội nhiễm; giảm đau, kháng viêm, an thần, sinh tố nhóm B liều cao. Nếu đau dai dẳng bôi kem chứa lidocain và prilocain, kem capsaicin, lidocain gel, uống thuốc chống trầm cảm ba vòng, phong bế thần kinh và vật lý trị liệu kết hợp. Corticoid có tác dụng giảm đau trong thời kỳ cấp tính và nhiều tác giả cho rằng thuốc có tác dụng giảm đau sau zona. Trường hợp suy giảm miễn dịch hay tổn thương lan rộng Tiêm tĩnh mạch acyclovir 30mg/kg/ngày, chia 3 lần x 7 ngày hoặc cho đến khi thương tổn đóng vảy tiết. Trường hợp có tổn thương mắt Kết hợp khám chuyên khoa mắt, điều trị acyclovir đường tĩnh mạch. Đau sau zona post herpetic neuralgia - PHN Là hiện tượng đau dai dẳng trên 1 tháng, thậm chí hàng năm với biểu hiện đau nhạy cảm, rát bỏng, đau âm ỉ hay đau nhói như dao đâm ở vùng da tổn thương zona đã lành sẹo. Bệnh thường xuất hiện ở người già, người suy giảm miễn dịch, mắc bệnh ung thư. Nguyên nhân do VZV gây viêm, hoại tử và xơ hóa các đầu mút thần kinh. Một số trường hợp có thể kèm đau cơ, đau khớp, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống. Điều trị và dự phòng PHN Điều trị bệnh zona bằng thuốc kháng virus sớm trong vòng 72 giờ đầu. Amitripylin viên 25mg, liều 25 - 75mg/ngày. Tác dụng phụ hạ huyết áp tư thế, ngủ gà, khô miệng, lú lẫn, táo bón, bí tiểu, tăng cân. Hạn chế tác dụng phụ bằng cách dùng liều tăng dần. Carbamazepin viên nén 200mg, liều 400 - Tác dụng phụ chóng mặt, buồn nôn lúc bắt đầu điều trị, hạn chế bằng cách tăng dần liều. Gabapentin viên 300mg, liều 900 - Tác dụng phụ ngủ gà, nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, đi loạng choạng, run. Hạn chế tác dụng phụ bằng cách tăng dần liều. Pregabalin 150mg-300mg/ngày. Bôi kem chứa lidocain và prilocain tại chỗ, ngày 3 - 4 lần.

điều trị đau sau zona